Zespół stopy cukrzycowej to powikłanie cukrzycy, z którym boryka się jakieś kilkanaście procent diabetyków. Zarówno osoby narażone na wystąpienie tego problemu, jak i te, które już z nim walczą, muszą szczególnie dbać o swoje stopy, odpowiednio je pielęgnując i nosząc wygodne, „zdrowe” obuwie. O czym należy szczególnie pamiętać w tej sytuacji?
„Stopa cukrzycowa” rozwija się dość długo, a pierwsze jej objawy często są bagatelizowane lub czasem nawet pozostają niezauważone. Niestosowanie profilaktyki i/lub niepodejmowanie w odpowiednim momencie właściwego leczenia może prowadzić nawet do amputacji stopy.
Zespół stopy cukrzycowej – u kogo może się pojawić
Na ryzyko takiego powikłania narażeni się wszyscy „cukrzycy” – zarówno ci, którzy cierpią na cukrzycę typu pierwszego, jak i ci, którzy chorują na cukrzycę typu drugiego. Tak zwana niewyrównana cukrzyca, a także nieodpowiednia higiena stóp i noszenie złego obuwia znacznie „zwiększają szansę” na stopę cukrzycową.
Przyczyny rozwoju stopy cukrzycowej
Za główną (choć nie jedyną) przyczynę zespołu stopy cukrzycowej uznaje się neuropatię. Diabetyczne uszkodzenia nerwów powodują zaburzenia lub zupełny brak czucia w stopie. Chory nie odczuwa więc dotyku, bólu, jego stopy nie są wrażliwe na wysoką/niską temperaturę. „Nie przeszkadzają” za ciasne buty, nastąpienie gołą stopą na ostry przedmiot, czy np. zbyt gorąca woda do mycia stóp. W efekcie tego łatwo dochodzi do różnego rodzaju „przypadkowych” zranień, które u diabetyków goją się bardzo wolno, grożą infekcjami grzybiczymi i in. oraz dalszym pogarszaniem stanu stopy – z jej trwałym zniekształceniem włącznie.
Do rozwoju stopy cukrzycowej przyczyniają się dodatkowo także problemy z ukrwieniem nóg. Trudno gojące się rany na stopach mają bowiem bezpośredni związek z gorszym przepływem krwi lub nawet z niedokrwieniem kończyn dolnych powstałym np. na skutek zaawansowanej, uogólnionej miażdżycy i uszkodzonych/zwężonych/niedrożnych naczyń krwionośnych (szczególnie tych drobnych). Wtedy mamy do czynienia ze stopą neuropatyczno-niedokrwienną.
I wreszcie… czynniki zewnętrzne: nieprawidłowa higiena stóp, ich uraz (mechaniczny lub cieplny) i źle dobrane obuwie diabetyka, a zatem brak odpowiedniej profilaktyki, bardzo często przyczyniają się do rozwinięcia się zespołu stopy cukrzycowej.
Jak wygląda stopa cukrzycowa – objawy
Zależnie od stopnia zaawansowania problemu, stopę cukrzycową charakteryzują głębsze lub płytsze zmiany skórne na podeszwie i/lub grzbiecie, zanik mięśni, zrogowacenia… Niegojącym się owrzodzeniom mogą towarzyszyć stany zapalne kości, charakterystyczna młotkowatość palców stóp, a w końcu częściowa lub rozległa martwica.
Profilaktyka i pielęgnacja stopy cukrzycowej
Jak zawsze, tak i w tym przypadku, łatwiej zapobiegać niż leczyć, a zatem… Osoby z grupy ryzyka, by zapobiegać stopie cukrzycowej, powinny:
- kontrolować poziom cukru we krwi i/lub ciśnienie tętnicze, zażywając zalecone przez specjalistów leki;
- trzymać dietę dla diabetyków i/lub antymiażdżycową, oraz pilnować właściwej masy ciała;
- dbać o poprawienie ukrwienia kończyn poprzez aktywność fizyczną (spacer, marsz, gimnastyka stóp);
- unikać chodzenia boso oraz noszenia butów zakładanych bezpośrednio na gołe stopy,
- rzucić palenie tytoniu (jeśli ktoś akurat jest palaczem),
- codziennie sprawdzać stan stóp i regularnie odwiedzać podologa,
- często (ale za to bardzo krótko) myć stopy w letniej wodzie, używając neutralnych środków myjących,
- dokładnie osuszać stopy (szczególnie między palcami, gdzie najłatwiej rozwijają się bakterie),
- nie chodzić w mokrych butach, często zmieniać skarpetki, unikać „nieoddychających” materiałów,
- paznokcie u stóp spiłowywać wyłącznie na prosto – równo z opuszkiem palca,
- co jakiś czas wykonywać pobudzający krążenie (a jednocześnie także relaksujący) masaż stóp,
- regularnie stosować krem z mocznikiem skutecznie zmiękczający naskórek na podeszwach stóp,
- zawsze sprawdzać, czy w zakładanych butach nie ma czegoś, co mogłoby zranić lub podrażnić stopę,
- nosić wyłącznie wygodne, starannie dobrane obuwie sprawdzonej marki, które stopom nie robi krzywdy!
Jakie buty na stopę cukrzycową
Diabetycy, którzy swoje stopy muszą otaczać specjalną troską, powinni zadbać przede wszystkim o to, aby ich obuwie było idealnie dopasowane do rozmiaru i kształtu stopy. Nic nie może uciskać i ocierać – z dwojga złego lepiej mieć w tej sytuacji nawet buty nieco za duże, niż za małe. Powinny one być wykonane ze skóry lub innego naturalnego materiału, który pozwala stopie oddychać. Konstrukcja obuwia musi zapewniać właściwą cyrkulację powietrza i wystarczającą ilość miejsca w wewnątrz, aby móc swobodnie poruszać palcami. Zależnie od indywidualnych potrzeb, można również swoje buty wyposażyć w specjalistyczne wkładki korygujące, które odpowiednio odciążają te części stopy, które są przeciążone (np. z powodu ich deformacji, nieprawidłowego sposobu poruszania się, trudnych dla stóp warunków pracy etc.).
Zobacz inne wygodne i zdrowe dla stóp buty z kolekcji Scholl >>
Leczenie stopy cukrzycowej
Leczenie tego powikłania cukrzycy jest długotrwałe i trudne. Pacjent z zespołem stopy cukrzycowej musi być pod opieką wielu specjalistów: diabetologa, ortopedy, chirurga, podologa… Na bieżąco zażywa się leki wyrównujące cukrzycę, czasami także przeciwmiażdżycowe. Na trudno gojące się owrzodzenia kładzie się antyseptyczne opatrunki, stosuje antybiotykoterapię doustną, czasami konieczny jest zabieg chirurgiczny. Niekiedy stopy są w tak złym stanie, że nie wystarcza odpowiednia wkładka w bucie – niezbędne staje się ich odciążenie, a więc np. poruszanie się o kulach. Gdy stan jest taki, że jedynym wyjściem jest amputacja niekiedy „siada się” się po prostu na wózku dla niepełnosprawnych, co jest dość częste w przypadku osób starszych…
