Nadmierne wydzielanie potu może, ale nie musi, dotyczyć całego ciała. Najczęściej skupia się w obrębie jednej jego części, na przykład czoła, pach czy dłoni. Jednym z najpowszechniejszych problemów jest również nadpotliwość stóp i choć dolegliwość ta bywa wyjątkowo nieprzyjemna, można sobie z nią skutecznie radzić.
Pocenie to naturalny, ochronny proces
Wytwarzany pot spełnia szereg funkcji, począwszy od oczyszczającej, poprzez ochronę organizmu przed bakteriami, wirusami i grzybami, na regulacji ciepłoty całego ciała kończąc.
Wydzielanie potu odbywa się poprzez dwa rodzaje gruczołów: ekrynowe i apokrynowe. Pierwsze z nich rozmieszczone są na całym ciele. W przypadku dłoni i stóp, znajdują się wzdłuż linii papilarnych i tam też można dostrzec kropelki pojawiającego się potu. Gruczoły apokrynowe znajdują się pod pachami oraz w okolicach narządów płciowych. Ich praca rozpoczyna się, pod wpływem zmian hormonalnych, w okresie dojrzewania.
Proces pocenia zachodzi nieustannie, ale nie jest on wyczuwalny ze względu na to, że świeży pot jest bezwonny. Dopiero pod wpływem bakterii bytujących na powierzchni skóry pojawia się charakterystyczna dla każdego człowieka – nieprzyjemna woń.
Kiedy pocenie staje się nadpotliwością
Nadmiar wydzielanego potu to hiperhydroza (nadpotliwość). Zazwyczaj przypadłość ta pojawia się w młodym wieku (między 20 a 30 rokiem życia), ale zależnie od przyczyny, a tych jest naprawdę dużo, może ujawnić się też znacznie później.
Za nadpotliwość najczęściej odpowiedzialne są zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, choroby przysadki mózgowej, zachwiania hormonalne okresu dojrzewania etc.) lub choroby neurologiczne. Niekiedy wzmożone wydzielanie potu bywa też skutkiem ubocznym przyjmowanych leków, nadużywania alkoholu, picia dużej ilości kawy, czy palenia tytoniu. Dość często zwiększone pocenie pojawia się w okresie menopauzy lub w wyniku stresujących sytuacji.
Potwierdzenie nadpotliwości uzyskuje się po wykonaniu testu Minora, czyli próby skrobiowo-jodowej. Miejsce pocenia pokrywa się roztworem jodyny, a następnie zasypuje je skrobią ziemniaczaną. Jej zabarwienie na granatowo potwierdza obszar nadmiernego wydzielania potu.
Nadmierne pocenie stóp — przyczyny
Stopy to miejsce, w którym nadpotliwość pojawia się bardzo często. Odpowiedzialne za nią mogą być współistniejące choroby (na przykład cukrzyca lub nadczynność tarczycy), zaburzenia hormonalne czy uwarunkowana genetycznie reakcja na stres. Najczęściej jednak za nadmierne wydzielanie potu w obrębie stóp odpowiedzialne są czynniki środowiskowe: niewłaściwy dobór skarpetek i/lub obuwia, jak również nieodpowiednia dieta, czy oczywiście niewystarczająca higiena stóp.
Latem, kiedy temperatury osiągają wysokie wartości, pocenie całego ciała jest szczególnie nasilone, natomiast osoby z nadpotliwością cierpią w tym okresie podwójnie. Warto pamiętać o jak najbardziej przewiewnym obuwiu – również tym domowym.
Fot. Klapki Scholl — MOLDAVA WEDGE AD MED. Dzięki odpowiednio wyprofilowanej podeszwie oraz naturalnym materiałom, zapewniają wygodę, nie powodując szybkiego męczenia się stopy.
Pora jesienna z kolei sprawia, że szczelne zakrywanie butami stóp sprzyja nasileniu objawów pocenia, w wyniku niewłaściwie dobranych skarpet czy obuwia.
Fot. Botki Carol MED i COURMAYEUR MED — charakterystyczne dla pory jesienno-zimowej zabudowane buty, aby nie zwiększać potliwości stóp, muszą być wykonane z oddychającego materiału (najlepiej ze skóry naturalnej) i być idealnie dobrane rozmiarem (aby nie uciskać w żadnym miejscu). Tylko to umożliwia skuteczną wentylację.
Ustalenie przyczyny nadpotliwości pozwala na skuteczne poradzenie sobie z problemem. Nie warto bagatelizować nadmiernego pocenia stóp, ponieważ w konsekwencji zaniedbań, oprócz oczywistego dyskomfortu, może pojawić się grzybica i/lub bolesne otarcia czy odparzenia skóry.
Nadmiernemu poceniu stóp można zapobiegać
Przestrzeganie kilku zasad, które z czasem mogą (a w zasadzie powinny) się stać dobrym nawykiem, może skutecznie łagodzić dolegliwości związane z nadpotliwością…
- Odpowiednia odzież — walcząc z nadpotliwością stóp, należy szczególną uwagę zwrócić na dobór skarpetek i butów. Powinny być wykonane z naturalnych, przewiewnych materiałów. Skarpetki w porze letniej powinny być bawełniane, na zimę — wełniane. Te dwa materiały zapewniają doskonałą wentylację. Dodatkowo w wyspecjalizowanych sklepach można nabyć skarpetki, które odprowadzają wilgoć na zewnątrz, utrzymując przez dłuższy czas suchą skórę stóp.
- Oddychające buty — powinny być wykonane z naturalnych, przewiewnych materiałów (na przykład skóra, płótno) lub z materiału pozwalającego na sprawne odprowadzanie wilgoci. Osoby z nadpotliwością muszą bezwzględnie unikać obuwia typu gumowce lub wykonanego z plastiku.
- Właściwa higiena — cierpiąc na nadpotliwość, należy zwrócić szczególną uwagę na codzienne mycie stóp. Dodatkowo, trzeba je umyć każdorazowo po większym wysiłku i zawsze dokładnie osuszyć, pamiętając, że wilgotne, ciepłe środowisko sprzyja rozwojowi drobnoustrojów.
- Szczególna pielęgnacja — osoby borykające się z nadpotliwością z pewnością mają za sobą przegląd aptecznych i drogeryjnych półek z kosmetykami przeznaczonymi dla stóp. Za najskuteczniejsze uchodzą te, które w swoim składzie mają związki glinu (regulacja ilości wydzielanego potu) lub srebra (działanie bakteriobójcze).
Spocone stopy — jak walczyć z problemem?
Zależnie od ustalonej przyczyny nadpotliwości, terapię zazwyczaj rozpoczyna farmakologia: leki przeciwmuskarynowe, antycholinergiczne, uspokajające lub wpływające na pracę serca. Jeżeli terapia ta jest niewystarczająca lub dolegliwości są wyjątkowo nasilone, można zastosować jontoforezę lub wstrzyknięcie toksyny botulinowej paraliżującej czasowo gruczoły odpowiedzialne za wytwarzanie potu. Niekiedy stosowana bywa również sympatektomia lędźwiowa, polegająca na operacyjnym przerwaniu połączenia nerwów i gruczołów potowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Efekt zabiegu utrzymuje się kilka lat.
Domowe sposoby na suche stopy
Jak w przypadku innych dolegliwości, również przy nadmiernym poceniu stóp, medycyna ludowa i tradycyjne metody przychodzą z pomocą, oferując szereg przydatnych wskazówek. Oto kilka rad wartych uwagi…
- Moczenie stóp w wywarze z czarnej herbaty pomaga zmniejszyć objawy nadpotliwości. Teina zawarta w herbacie działa bowiem ściągająco i obkurczająco, hamując nieco pocenie.
- Soda oczyszczona z cytryną — stopy zamoczone przez kilkanaście minut w ciepłej wodzie z dodatkiem sody i sokiem z jednej cytryny z pewnością będą się pociły mniej. Można również sok z cytryny wetrzeć bezpośrednio w skórę.
- Unikanie ostrych przypraw — pieprz, imbir, ostra papryka etc. nasilają pocenie.
- Puder dla niemowląt — to jeden z najstarszych i najchętniej wykorzystywanych sposobów natychmiastowego osuszania stóp. Osoby z nadpotliwością powinny mieć go przy sobie (podobnie zresztą, jak awaryjną parę skarpet).
- Wyłącznie suche obuwie — przemoczone buty przed następnym założeniem trzeba zawsze (bez wyjątku) dokładnie osuszyć.
Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne, płukanki i moczenie stóp przyniosą spodziewane rezultaty pod warunkiem systematycznego stosowania ich przez dłuższy czas.
z tego co juz wiadomo, nadmierna potliwosc stóp nie jest tylko powodowana złym dobranym obuwiem, odzieżą czy to że nie dbamy o higienę stóp po cały dzień. Też musiałam zając się sprawą silnego pocenia stóp ale ze strony leczniczej, ponieważ zaczęły pocić się i w tym chłodniejszym klimacie.