Wczasy dla niepełnosprawnych w zasięgu ręki… Jak podróżować na wózku inwalidzkim?

Wózek inwalidzki jeszcze do niedawna kojarzył się niepełnosprawnym z poważnym ograniczeniem mobilności. Nie bez powodu – liczne bariery architektoniczne w postaci schodów, wysokich krawężników i ogólnego nieprzystosowania infrastruktury do potrzeb osób jeżdżących na wózkach inwalidzkich stanowiły naprawdę duży problem. Wczasy dla niepełnosprawnych? Dla wielu osób z dysfunkcjami ruchu pozostawały w sferze marzeń. Czy coś w tej kwestii się zmieniło?

Wraz z dołączeniem Polski go grupy państw członkowskich Unii Europejskiej, w kwestii dostępności przestrzeni publicznych oraz podróży różnymi środkami transportu, dla osób niepełnosprawnych zmieniło się naprawdę wiele. Według przepisów dotyczących regulacji wydatkowania funduszy unijnych na poszczególne projekty (przykładowo – w celu aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych), podmiot realizujący projekt musiał uwzględniać w nich udział osób niepełnosprawnych, zapewniając wszelkie udogodnienia – od ich transportu, aż po dostępność budynków bez barier architektonicznych.

Obowiązujące w Unii Europejskiej przepisy, zawarte w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady, regulują kwestie związane z niedyskryminacją osób niepełnosprawnych – także, jeśli chodzi o ich przemieszczanie się i mobilność. Konkretne rozporządzenia nakładają na przewoźników (linie kolejowe czy lotnicze) obowiązek uczynienia środków lokomocji będących częścią ich floty dostępnymi dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Podobne regulacje dotyczą także dworców oraz lotnisk. Wózek inwalidzki w samolocie czy w pociągu – wedle obowiązujących przepisów – nie są więc przeszkodą w odbywaniu podróży. W jaki sposób się do niej przygotować i na jaką pomoc osób z obsługi przewoźnika, dworca lub lotniska mogą liczyć niepełnosprawni?

Fot. Wózek inwalidzki w samolocie lub w pociągu nie powinien być przeszkodą w podróżowaniu.

Wózek inwalidzki w samolocie i na lotnisku – wsparcie osób niepełnosprawnych w podróży

Wózek inwalidzki w samolocie? Czy to w ogóle możliwe? Tak – a dzięki wspomnianym wcześniej rozporządzeniom, niepełnosprawni – zarówno w obrębie lotniska, jak i w samolocie, mają zagwarantowaną pomoc i wsparcie w przemieszczaniu się. Mówi o tym 4 punkt Rozporządzenia (WE) Nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą.

Aby osoby niepełnosprawne oraz osoby o ograniczonej sprawności ruchowej miały takie same możliwości podróżowania drogą lotniczą jak inni obywatele, powinno zapewnić im się pomoc, odpowiadającą ich szczególnym potrzebom, w portach lotniczych, jak również na pokładzie samolotu poprzez zatrudnienie niezbędnego personelu i zapewnienie niezbędnego sprzętu. Mając na względzie integrację społeczną, zainteresowane osoby powinny otrzymać taką pomoc bez dodatkowych opłat.

Załączniki (pierwszy i drugi) do omawianego rozporządzenia szczegółowo określają, na jaką pomoc mogą liczyć osoby niepełnosprawne bądź osoby o ograniczonej sprawności ruchowej. Jeśli chodzi o wsparcie osób niepełnosprawnych w obrębie przemieszczania się na lotnisku, można liczyć na:

wsparcie w zgłaszaniu swojego przybycia na lotnisko do wyznaczonego w obrębie terminali miejsca, z którego obsługa lotniska ma obowiązek pomóc osobie niepełnosprawnej w przemieszczeniu się do stanowiska odprawy;
wsparcie osób niepełnosprawnych w zakresie przejścia wszelkich niezbędnych procedur celnych, paszportowych oraz kontroli bezpieczeństwa, a także podczas nadawania bagażu;
wsparcie w przemieszczaniu się w obrębie lotniska – także do toalet czy punktów gastronomicznych;
zapewnienie podstawowego wózka inwalidzkiego do przemieszczania się w obrębie terminala w przypadku osób o ograniczonej sprawności ruchowej bądź osób, których wózek inwalidzki uległ zniszczeniu;
wsparcie w zakresie przemieszczania się na wózku inwalidzkim z hali przylotów do hali bagażowej oraz w zakresie odebrania bagażu;
wsparcie osób niepełnosprawnych w wejściu do samolotu z wykorzystaniem odpowiednich wind lub schodołazów, zajęciu odpowiedniego miejsca, ulokowaniu bagażu w schowku.

Jeśli chodzi o schodołazy, to jednym z najnowocześniejszych modeli, z których można obecnie skorzystać na lotniskach, jest S-MAX AVIATION. To urządzenie kroczące z płozami, przystosowane wyłącznie dla przemysłu lotniczego. Zapewnia szybkie, komfortowe i przede wszystkim bezpieczne przemieszczanie się osobom niepełnosprawnym – nie tylko po schodach prowadzących do samolotu, ale również w jego wnętrzu, ponieważ bez problemu mieści się między siedzeniami. Ten nowoczesny schodołaz mają w swoim wyposażeniu takie lotniska jak Heathrow, Gatwick czy Manchester, ale również porty w Gdańsku, Poznaniu i Krakowie.

Fot. Schodołaz lotniczy – wygodny, bezpieczny, lekki i niezwykle pomocny.

Przed wybraniem się na wczasy, dla niepełnosprawnych szczególnie ważną informacją jest fakt, iż wyżej opisana pomoc zostanie im udzielona wyłącznie wtedy, gdy powiadomią obsługę lotniska o chęci skorzystania z takich usług minimum 48 godzin przed planowanym pojawieniem się w przestrzeni określonego terminala. Można dokonać tego, dzwoniąc na numer kontaktowy danego lotniska lub wysyłając e-mail – więcej informacji o zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych oraz możliwości pomocy zapewnionej ze strony obsługi lotniska, znajduje się na stronach internetowych poszczególnych portów.

Fot. Wózek inwalidzki w samolocie? Tak – można przewozić zarówno modele ręczne (po lewej), jak i elektryczne (po prawej).

Jeśli chodzi zaś o wózek inwalidzki w samolocie, a także o wsparcie osób niepełnosprawnych na jego pokładzie, to omawiane wyżej Rozporządzenie Komisji Europejskiej i Rady zobowiązuje linie lotnicze m.in. do:

transportu niezbędnego sprzętu medycznego, a także maksymalnie dwóch urządzeń do poruszania się na jedną osobę niepełnosprawną, w tym – elektrycznych wózków inwalidzkich, pod warunkiem powiadomienia z 48-godzinnym wyprzedzeniem oraz z zastrzeżeniem możliwych ograniczeń miejsca na pokładzie samolotu i pod warunkiem zastosowania odpowiedniego prawodawstwa dotyczącego artykułów niebezpiecznych;
przekazywania informacji o locie w dostępnych i zrozumiałych formach, a także do podjęcia należytych starań we wsparciu osób niepełnosprawnych w zakresie zajęcia miejsca odpowiadającego jej potrzebom – z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa oraz dostępności;
wsparcia osoby niepełnosprawnej w przemieszczaniu się podczas lotu do toalety, a także do dołożenia wszelkich starań, by osoba niepełnosprawna lub o ograniczonej sprawności ruchowej mogła siedzieć obok osoby jej towarzyszącej.

Wózek inwalidzki w samolocie – lub raczej jego przewożenie – jest więc dozwolone. Należy jednak pamiętać o tym, że wózki elektryczne – ze względów bezpieczeństwa – powinny być nadawane podczas odprawy i przewożone w luku bagażowym, a styki ich akumulatorów muszą być wcześniej zabezpieczone, by samoczynnie nie wytworzyć energii elektrycznej. Tak jak w przypadku pomocy na lotnisku, linii lotniczej należy zgłosić obecność osoby niepełnosprawnej najpóźniej 48 godzin przed wylotem – można to zrobić przez Internet, za pomocą formularza składanego podczas zamawiania biletów lub telefonicznie – na infolinii.

Wózek inwalidzki a podróże pociągiem – jak przygotować się do takiej wycieczki?

Wczasy dla niepełnosprawnych to także wielogodzinne podróże koleją – czy także w tym przypadku mogą oni liczyć na pomoc obsługi stacji oraz pracowników w pociągu? Tak – zakres wsparcia dla niepełnosprawnych podczas podróży koleją w państwach członkowskich regulują zapisy Rozporządzenia (WE) Nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 roku dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. W artykule 22 dokumentu czytamy…

Osobom niepełnosprawnym lub osobom o ograniczonej sprawności ruchowej, które odjeżdżają ze stacji kolejowej, na której obecny jest personel, przejeżdżają przez nią lub przyjeżdżają na nią, zarządca stacji zapewnia nieodpłatnie pomoc w taki sposób, aby osoby te były w stanie wsiąść do odjeżdżającego pociągu, przesiąść się do pociągu skomunikowanego lub wysiąść z pociągu przyjeżdżającego, na przejazd, na który zakupiły bilet (…).

Oprócz wsparcia osób niepełnosprawnych na peronach, podczas wsiadania i wysiadania, osoby te mogą również liczyć na pomoc personelu pociągu podczas jazdy, co oznacza, że pracownicy pociągu muszą podjąć:

(…) wszelkie racjonalne starania w celu zaoferowania pomocy osobie niepełnosprawnej lub osobie o ograniczonej sprawności ruchowej, aby umożliwić jej dostęp do takich samych usług w pociągu, jak pozostałym pasażerom, w przypadku, gdy poziom niepełnosprawności ruchowej utrudnia powyższej osobie samodzielne i bezpieczne korzystanie z takich usług.

Osoby niepełnosprawne mogą więc liczyć na pomoc w dostaniu się do toalety, wagonu sypialnianego bądź restauracyjnego, w zajęciu odpowiedniego miejsca czy w usytuowaniu bagażu na półkach. Aby jednak skorzystać z tych form pomocy (zarówno w pociągu, jak i na dworcu), należy 48 godzin przed podróżą powiadomić przedsiębiorstwo kolejowe, zarządcę stacji, sprzedawcę biletów lub operatora turystycznego o konieczności uzyskania takiej pomocy (przy czym, jeśli podróż odbywa się w ramach jednego biletu, ale na kilku odcinkach, powiadomienie obsługi może być przekazane jednorazowo).

Fot. Wyjazd na wczasy dla niepełnosprawnych wcale nie musi być wielkim wyzwaniem – zarówno obsługa stacji, jak i pociągu jest zobowiązana do udzielenia takiej osobie pomocy.

Kolejnym warunkiem uzyskania takiej pomocy jest konieczność pojawienia się osoby niepełnosprawnej w wyznaczonym przez zarządcę stacji miejscu (ta informacja zostaje przekazana niepełnosprawnemu podczas zgłaszania chęci uzyskania pomocy) 60 minut przed planowanym odjazdem pociągu. Warto również nadmienić, że pracownicy stacji czy sprzedawcy biletów będący przedstawicielami operatorów kolejowych, zawsze mają obowiązek udzielić informacji o poziomie przystosowania danego składu pociągu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz o formach udogodnień, z jakich takie osoby mogą skorzystać podczas podróży. Informacje te mogą być udzielane osobiście, telefonicznie lub elektronicznie – za pośrednictwem poczty e-mail.

***

Podczas podróży z osobą niepełnosprawną warto również pamiętać o różnych akcesoriach, które zarówno choremu, jak i osobie opiekującej się nim ułatwiają przemieszczanie wózka inwalidzkiego. Jedną z takich pomocy jest – przykładowo – przenośna rampa podjazdowa. To konstrukcja składana i stosunkowo lekka – mieści się niemal w każdym bagażniku, a z jej składaniem, rozkładaniem i przenoszeniem radzi sobie nawet osoba starsza. Dzięki takim akcesoriom podjazdy w hotelach, restauracjach i innych miejscach odwiedzanych w trakcie wakacji nie są już przeszkodą architektoniczną!